2024-cü il yanvarın 1-dən tarixindən etibarən Vergi Məcəlləsinə ciddi dəyişikliklər edilmişdir. Bu dəyişikliyə əsasən, mikrosahibkarlar üçün gəlir vergisi 5%-dən 20%-ə qədər artmışdır. Statistika Komitəsinin rəsmi məlumatlarına əsasən, 2022-ciildə Azərbaycanda təsərrüfat subyektlərinin və mikro müəssisələrin sayı 335 min 306-dır. Yeni dəyişikliklərdə olduğu kimi, bu sahibkarların gəlirlərinin 75%-i vergidən azad idi. Bu ildən etibarən bu müavinətən azı 3 işçisi olan sahibkarlara şamil olunur.

Lakin mikro sahibkarların əksəriyyəti bu yeni dəyişikliyə qəti şəkildə qarşıdır. Bu qəbilənin bir çox sahibkarına görə,iş quruluşu və gəlir sistemi onlara 3 işçi saxlamağa imkan vermir. Yeni dəyişikliyə əsasən Nazirlər kabineti vergi ödəyicisinin riskli vergi ödəyicilərinin siyahısına daxil edilməsi və həmin siyahıdan çıxarılması qaydasını və şərtlərini müəyyən edəcək. Həmçinin yeni əlavələr riskli vergi ödəyicisi olan subyektlərə tətbiq ediləcək əlavə sanksiyaları da əhatə edir.

Aşağıdakı maliyyə sanksiyaları əgər hər hansı vergi ödəyicisinin vergi nəzarəti tədbirləri ilə əmtəəsiz əməliyyatlar çərçivəsində riskli vergi ödəyicisi olması barədə qərar qəbul edilmişdirsə tətbiq edilir:

• - təqvim ili ərzində belə hallara birinci dəfə yol verildikdə aparılmış əmtəəsiz əməliyyatın məbləğinin 10 faizi miqdarında;
• - təqvim ili ərzində belə hallara ikinci dəfə yol verdikdə aparılmış əmtəəsiz əməliyyatın məbləğinin 20 faizi miqdarında;
• - təqvim ili ərzində belə hallara üç və daha çox dəfə yol verildikdə aparılmış əmtəəsiz əməliyyatın məbləğinin 40 faizi miqdarında.

Riskli vergi ödəyiciləri barədə bu sanksiyalar yuxarıdakı abzasda göstərilmiş meyarlar qəbul edildiyi vaxtdan qüvvəyə minir.

Vergi ödəyicisi tərəfindən vergiyə cəlb edilən gəlirlər rəsmiləşdirilmədikdə, lakin gəlirdən çıxılan xərclərə dair əlaqəli məlumatlar mövcud olduqda vergi tutulan mənfəət (gəlir) 50 faiz həcmində rentabellik nəzərə alınmaqla hesablanacaqdır. Həmçinin, vergiyə cəlb edilən mənfəət müəyyən edilərkən sənədlərlə rəsmiləşdirilən faktiki mənfəət (gəlir) 2025-ci il yanvarın 1-dək rentabellik səviyyəsi 50 faizdən çox olmayaraq müəyyən edilir.

Bu müddətdən sonra vergi tutulan mənfəət (gəlir) sənədlərlə rəsmiləşdirilən faktiki gəlirlər və xərclər əsasında müəyyən edilir. Əgər vergiyə cəlb edilən gəlirlər Vergi ödəyicisi tərəfindən rəsmiləşdirilmirsə lakin gəlirdən çıxılan xərclərə dair əlaqəli məlumatlar mövcud olursa vergi tutulan mənfəət (gəlir) 50 faiz həcmində rentabellik nəzərə alınmaqla hesablanacaqdır. Bununla yanaşı vergiyə cəlb edilən mənfəət müəyyən edilərkən sənədlərlə rəsmiləşdirilən faktiki mənfəət (gəlir) 2025-ci il yanvarın 1-dək rentabellik səviyyəsi 50 faizdən çox olmayaraq müəyyən edilir. sənədlərlə rəsmiləşdirilən faktiki gəlirlər və xərclər əsasında 2025-ci il yanvarın 1-dən sonra vergi tutulan mənfəət (gəlir) müəyyənləşir. Vergi ödəyicisinin əldə etdiyi mənfəəti (gəliri) birbaşa müəyyən etmək mümkün olmadığı halda, həmin mənfəətin Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilmiş qaydalar əsasında (20% şərti rentabellik qaydası) hesablanmasını nəzərdə tutan 83.9-cu maddə ləğv edilir.

Vergilər əlaqəli məlumatlar və analoji vergi ödəyicisi barədə məlumatlar əsasında hesablandıqda, verginin məbləği vergi ödəyicisinin müvafiq olaraq gəlirinin, yaxud gəlirdən çıxılan xərclərinin məbləğini analoji fəaliyyətlə məşğul olan vergi ödəyicisinin həmin hesabat dövründə gəlirində, yaxud gəlirdən çıxılan xərclərində verginin xüsusi çəkisini göstərən əmsala vurmaqla müəyyənləşdiriləcəkdir